Ciężkie, opuchnięte nogi i uciążliwe skurcze to powszechnie występujące objawy. Choć mogą wydawać się niegroźne, w rzeczywistości często zwiastują rozwój przewlekłej niewydolności żylnej – choroby, na którą może cierpieć nawet 60% społeczeństwa. Jak ją rozpoznać i na czym polega leczenie?
Przewlekła niewydolność żylna zaczyna się niepozornie
Przewlekła niewydolność żylna rozwija się w wyniku zaburzeń prawidłowego przepływu krwi z tkanek do serca. To trudna trasa, która prowadzi w kierunku przeciwnym do grawitacji. Dlatego w normalnych warunkach transport krwi napędzają skurcze mięśni wokół naczyń żylnych, a jej cofaniu się zapobiegają specjalne zastawki.
Czasami mechanizmy te zawodzą i dochodzi do tzw. refluksu żylnego – krew cofa się i zaczyna zalegać w dolnych partiach nóg. Dochodzi do nieodwracalnych uszkodzeń żył, którym towarzyszy stan zapalny.
Początkowo zmiany te nie wywołują żadnych objawów lub są one łagodne i ustępują po odpoczynku. Jednak z czasem symptomy się nasilają i utrwalają, a jedną z konsekwencji choroby są żylaki.
Do czynników zwiększających ryzyko rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej należą:
- praca siedząca lub stojąca,
- ciąża,
- otyłość,
- wiek,
- niewydolność serca,
- uwarunkowania genetyczne,
- stosowanie niektórych leków, np. doustnej antykoncepcji hormonalnej[1].
Objawy przewlekłej niewydolności żylnej
Pierwsze dolegliwości wynikające z przewlekłej niewydolności żylnej są łagodne i łatwe do zignorowania. Należą do nich:
- ciężkość nóg,
- obrzęk wokół kostek,
- skurcze łydek, zwłaszcza w nocy,
- zespół niespokojnych nóg,
- pajączki.
Większość tych objawów zanika po odpoczynku z kończynami uniesionymi powyżej tułowia. Jednak z czasem symptomy pojawiają się coraz częściej, są także coraz silniejsze. Dochodzi ból, mrowienie i swędzenie skóry, a pajączki przekształcają się w żylaki. W zaawansowanych stadiach choroby mogą rozwinąć się trudne do leczenia zmiany skórne, takie jak owrzodzenia czy wyprysk żylakowy.
Jak leczyć przewlekłą niewydolność żylną?
Podstawową formą terapii przewlekłej niewydolności żylnej jest leczenie uciskowe. Wykorzystuje się do niego specjalne, odpowiednio dobrane pończochy, których noszenie pomaga zmniejszyć średnicę żył i poprawić przepływ krwi.
Ponadto stosowane są także preparaty doustne. W początkowych stadiach choroby to środki dostępne bez recepty, które bazują na substancjach pochodzenia roślinnego, m.in. escynie, rutozydzie czy diosminie. Ich działanie polega na:
- zmniejszaniu stanu zapalnego,
- poprawie napięcia i elastyczności żył,
- usprawnieniu krążenia,
- uszczelnieniu naczyń krwionośnych[2].
Leczenie przewlekłej niewydolności żylnej można uzupełnić przy pomocy preparatów stosowanych miejscowo, do których należy np. żel z heparyną. Jego właściwości przeciwobrzękowe, przeciwzakrzepowe i przeciwzapalne wspierają łagodzenie objawów wynikających z zaburzeń krążenia w kończynach dolnych.
Heparyna to substancja naturalna, która wspomaga odpływ nadmiaru płynów zgromadzonych w tkankach, a także wpływa na uwalnianie związków prozapalnych. Dzięki temu może zmniejszyć obrzęk, poprawić miejscowo mikrokrążenie i złagodzić uczucie ciężkości nóg[3].
W leczeniu niewydolności żylnej ogromną rolę odgrywa też zmiana stylu życia, przede wszystkim wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej, która usprawni krążenie w nogach. W ten sposób można spowolnić rozwój choroby, a także złagodzić już występujące objawy.
[1] Łastowiecka-Moras, E. (2015). Przewlekła niewydolność żylna kończyn dolnych – schorzenie związane z rodzajem wykonywanej pracy. Bezpieczeństwo Pracy – Nauka i Praktyka, 6/2015: 16-19.
[2] Narbutt, J., Bowszyc-Dmochowska, M., Kapińska-Mrowiecka, M., Kaszuba, A., Krasowska, D., Kręcisz, B., … & Rudnicka, L. (2018). Przewlekła niewydolność żylna – epidemiologia, klasyfikacja i obraz kliniczny. rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego towarzystwa Dermatologicznego. Część I. Przegląd Dermatologiczny, 105(4): 473-485.
[3] Ng, L., Monagle, K., Monagle, P., Newall, F., & Ignjatovic, V. (2015). Topical use of antithrombotics: review of literature. Thrombosis research, 135(4): 575-581.
